Op 14 mei 2018 draagt het Nederlandse kabinet de Rijksoverheid op de antivirussoftware van Kaspersky Lab niet langer te gebruiken en uit te faseren. Organisaties die vallen onder Algemene Beveiligingseisen Defensie Opdrachten (ABDO) of vallen onder vitale diensten en processen krijgen het advies hetzelfde te doen. Het advies geldt niet voor andere organisaties. Ook maakt het kabinet duidelijk dat het alleen gaat om de antivirussoftware,niet om de andere producten en diensten van Kaspersky Lab. Er zijn voor het kabinet drie redenen om deze keuze te maken:

  1. Antivirussoftware heeft uitgebreide en diepgaande toegang tot een computer. Zulke toegang kan misbruikt worden voor spionage en sabotage.
  2. Als Russisch bedrijf is Kaspersky Lab volgens Russische wetgeving verplicht om bij de overheid mee te werken als de Russische inlichtingendiensten hierom verzoeken.
  3. De Russische Federatie heeft een offensief cyberprogramma. Dat laatste betekent dat het land met behulp van computers actief spionage en sabotage pleegt.

Het kabinet spreekt in een brief aan de Tweede Kamer van een voorzorgsmaatregel met als reden te vrezen voor spionage en sabotage. Daarbij schrijft het kabinet een eigen,aangescherpte afweging in het kader van de nationale veiligheid te hebben gemaakt. Inessentie komt de vrees van het kabinet erop neer dat de antivirussoftware van KasperskyLab, een bedrijf dat malware bestrijdt, zelf wordt ingezet als Trojaans paard ofwel malware.

Nederland beschikt niet over voorbeelden waaruit blijkt dat er misbruik is gemaakt van de antivirussoftware van Kaspersky Lab. Ook bij andere (Europese) landen en de Europese Commissie zijn er geen voorbeelden bekend. Als KRO-NCRV bij een journalistiek onderzoek met succes een beroep doet op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) komen nadere documenten beschikbaar.

Analyse

Brenno de Winter van De Winter Information Solutions is door Kaspersky Lab gevraagd een reconstructie te maken van de voorzorgsmaatregel van het kabinet en de drie observaties van het kabinet te analyseren. In een tijd van digitale operaties is het logisch en goed dat het kabinet alert is op de gevaren van spionage en sabotage. Dit rapport onderzoekt inhoudelijk en procedureel hoe de argumentatie vanuit het kabinet tot stand is gekomen, in hoeverre Kaspersky Lab op basis van deze argumentatie inderdaad een dreiging vormt en welke stappen noodzakelijk zouden zijn een dergelijke dreiging het hoofd te bieden.